Ik heb mijn kindertijd deels doorgebracht in het museum van mijn moeder. ‘Het is niet mijn museum,’ zei ze, maar die nuance was niet aan mij besteed. Het Catharina Gasthuis, zoals Museum Gouda toen heette, is tot januari 2019 voor mij weer even ‘het museum van mijn moeder’, met de tentoonstelling Vrouwen van Museum Gouda, die (mede) een eerbetoon is aan mijn moeder, die er van 1976-1986 directeur was: Josine de Bruyn Kops.
Als kind was ik niet geïnteresseerd in kunst en liep ik vooral dromend door het museum: door de stijlkamers, de kapel, de oude apotheek met krokodil, soms de dolcel – en dan door naar de directeurskamer van mijn moeder, waar ik las of tekende totdat we naar huis gingen.
Laatst was ik er weer, na lange tijd, voor de tentoonstelling Vrouwen van Museum Gouda. Voor die expositie selecteerde oud-minister Hedy D’Ancona kunstwerken uit de collectie; werk van 30 kunstenaressen, onder wie Marlene Dumas, Marjolijn van den Assem, Neel Korteweg, Marijke de Goey en Wendela Gevers Deynoot.
Ik herinner me levendig mijn moeders enthousiasme, om niet te zeggen fanatisme, er klonken voortdurend termen als openbare ruimte en feministische kunst. Maar ik was als kind natuurlijk niet echt bekend met haar werkwijze. Hoe keek Josine naar kunst? Hoe dacht ze over die kunst, en over feministische kunst? Hoe bepaalde ze haar aankoopbeleid? Dat weet ik niet.
Wat ik wel weet: Josine bevond zich middenin een feministische golf en heeft voor vrouwen in de kunst heel veel betekend. Ze was samen met Liesbeth Brandt Corstius oprichter van Stichting Vrouwen in de Beeldende Kunst, en heeft veel van ‘haar’ kunstenaressen gestimuleerd en vooruit geholpen.
Deze tentoonstelling is voor mij een aanleiding te proberen wat meer aan de weet te komen over Josine’s werkwijze en ideeën. Daarvoor spreek ik met een aantal kunstenaressen en collega’s en vriendinnen van mijn moeder, en dwaal ik nog eens net als vroeger door het museum. En daar zal ik dan weer over schrijven – iets uitgebreider dan nu, hier. In de tussentijd: ga vooral naar de expositie, want de kunst die door de jaren heen verzameld is door Museum Gouda (het museum van mijn moeder) is de moeite waard!
Update juli 2020: Het essay Vrouwen kijken zal in een tweetalige versie verschijnen (Nederlands en Engels). De presentatie stond aanvankelijk gepland voor juni dit jaar, maar is vanwege de pandemie uitgesteld tot een later moment.
Update augustus 2022. Het boekje Vrouwen kijken is in juni 2022 van de persen gerold en zal in oktober 2022 worden gepresenteerd in Museum Gouda, samen met het portret dat Neel Korteweg van Josine maakte, en dat zij aan het museum zal schenken. Zie ook deze pagina.
Op de hoogte blijven of een exemplaar bestellen? Stuur me een berichtje!